Αγία Τριάδα

Εισαγωγή

Η Χριστιανική διδασκαλία για τον Θεό στηρίζεται στη δόγμα της Αγίας Τριάδας, το οποίο διδάσκει ότι:

1. Ο Θεός είναι Ένας (μοναδική θεία ουσία).

2. Υπάρχουν Τρία Πρόσωπα που είναι Θεός: Πατήρ, Υιός, Άγιο Πνεύμα.

3. Τα Τρία Πρόσωπα είναι ίσα, αλλά διακριτά.

Η σωτηρία του ανθρώπου είναι συνέργεια και των τριών προσώπων:

1. Ο Πατήρ στέλνει τον Υιό.

2. Ο Υιός θυσιάζεται.

3. Το Άγιο Πνεύμα αγιάζει.

Αγία Τριάδα ονομάζεται το σύνολο των προσώπων (υποστάσεων) με τα οποία ο Θεός φανερώνεται στην Αγία Γραφή. Δηλαδή Ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός, επειδή έχει μία ουσία, και τρία πρόσωπα ή υποστάσεις. Τα τρία πρόσωπα ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, τα οποία είναι αδιαίρετα και ομοούσια κατά τη Θεότητα, έχουν την ίδια δύναμη και κοινή Θεία ουσία. Η τριαδικότητα του Θεού αποτελεί ένα από τα κυριότερα δόγματα που αποδέχεται η πλειοψηφία των εκκλησιών του χριστιανικού κόσμου, το οποίο είναι γνωστό και ως Τριαδικό Δόγμα.

Ο τριαδικός Θεός περιγράφεται θεολογικά ως “Τρισυπόστατη Μονάδα” η οποία φανερώνεται με ενέργειες και έργα στην κτίση και την ιστορία. Έχει μεν τρία πρόσωπα, αλλά αυτά τα τρία πρόσωπα δεν αποτελούν τρεις ξεχωριστούς Θεούς, αλλιώς ο Χριστιανισμός δεν θα ήταν μονοθεϊστική αλλά τρι θεϊστική θρησκεία. Κατά το δόγμα, ο λόγος που ο τριαδικός Θεός είναι ένας, αν και με τρεις υποστάσεις, είναι η απουσία χώρου και χρόνου. Ο χώρος και ο χρόνος διαφοροποιούν τις ανθρώπινες υποστάσεις μεταξύ τους, ώστε τα διαφορετικά πρόσωπα να αποτελούν διαφορετικούς ανθρώπους. Επειδή όμως ο χώρος και ο χρόνος είναι δημιουργήματα του Θεού, Εκείνος δεν υπόκειται σε αυτούς. Έτσι έχουμε το μυστήριο (ακατάληπτο για τους ανθρώπους) της Αγίας Τριάδας. Στην εκκλησιαστική ιστορία, η ταυτότητα της ουσίας και η διάκρισή της σε Τρία Πρόσωπα οδήγησε συχνά σε “αιρετικές” ερμηνείες.

Μόλις το δόγμα της Τριάδας γίνει κατανοητό σωστά, δεν μπορεί να απορριφθεί τόσο εύκολα. Βεβαίως, δεν μπορούμε να εννοήσουμε πλήρως με τον ανθρώπινο νου την Τριάδα, αφού είμαστε πεπερασμένα πλάσματα που προσπαθούν να καταλάβουν έναν άπειρο Θεό. Ο Θεός είναι μοναδικός (Ησαΐας 46: 5), και τίποτα άλλο στην εμπειρία μας δεν είναι ανάλογο με Αυτόν ώστε να μπορούμε να τον εννοήσουμε με την συνηθισμένη μας μέθοδο της εμπειρικής σύγκρισης.

Δεν θα πρέπει κάποιος να απορρίψει την έννοια του Τριαδικού Θεού μόνο και μόνο επειδή είναι δύσκολο να απεικονιστεί η έννοια ή ακόμα και να εννοηθεί. Είναι μια λογική αλήθεια, αποκαλύπτεται στην Αγία Γραφή, και ως εκ τούτου μπορούμε να την δεχτούμε ακόμα και αν δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε διανοητικά πλήρως, παρά μόνο δια της αποκαλύψεως του Αγίου Πνεύματος.

Η Θεολογία δεν είναι το μόνο πεδίο στο οποίο η αλήθεια μπορεί να είναι πιο περίπλοκη από ότι κανείς μπορεί να εννοήσει. Για παράδειγμα, όταν οι μαθητές του Δημοτικού διδάσκονται για τους αρνητικούς αριθμούς, μπορεί να δυσκολεύονται να καταλάβουν πώς κάτι μπορεί να είναι μικρότερο από το μηδέν. Εάν αρχίζουμε με μια στοίβα κερμάτων και τα απομακρύνουμε ένα προς ένα, η αφαίρεση δεν είναι πλέον δυνατή όταν όλα τελειώσουν! Το ίδιο συμβαίνει όταν το ανθρώπινο μυαλό προσπαθεί να συλλάβει την έννοια του απείρου. Δεν έχουμε κάτι ανάλογο ώστε να συγκρίνουμε για να εννοήσουμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι το άπειρο δεν είναι μια πραγματικότητα όπως ακριβώς άπειρος είναι ο ίδιος ο Θεός.

Ο Θεός είναι Ένας

Γνωρίζουμε ότι υπάρχει μόνο ένας Θεός, άρα η πίστη μας είναι ότι ο Θεός είναι ένας σε 3 θεϊκές υποστάσεις.

ΔΕΥΤ 6:4  Άκουε, Ισραήλ· Κύριος ο Θεός ημών είναι εις Κύριος. (שׁמע ישׂראל יהוה אלהינו יהוה אחד׃)

Το Σέμα (Shema) στο Δευτερονόμιο 6:4, είναι η κεντρική ομολογία πίστης του Ιουδαϊσμού και στα Εβραϊκά προφέρεται: "Shema Yisrael, YHWH (Adonai) Eloheinu, YHWH (Adonai) Echad."

Shema (שׁמע) = άκου ή άκουσε

Yisrael (ישׂראל) = Ισραήλ

YHWH (יהוה) = Το όνομα (YHWH) δεν προφέρεται από τους Ιουδαίους και στη θέση του χρησιμοποιείται το "Adonai" (Κύριος).

Eloheinu (יהוה) = Θεός (στον πληθυντικό)

YHWH (יהוה) = Το όνομα (YHWH) δεν προφέρεται από τους Ιουδαίους και στη θέση του χρησιμοποιείται το "Adonai" (Κύριος).

Echad (אחד׃) = "ένας" ή "ενωμένος".

Οι Ιουδαίοι λένε το Σέμα (Shema) ως προσευχή δύο φορές την ημέρα, το πρωί (Shacharit) μετά την ανατολή του ήλιου και το βράδυ (Ma’ariv) πριν από τον ύπνο, σύμφωνα με τη βιβλική εντολή:

ΔΕΥΤ 6:7 – Και θέλεις διδάσκει αυτά επιμελώς εις τα τέκνα σου και θέλεις ομιλεί περί αυτών καθήμενος εν τω οίκω σου και περιπατών εν τη οδώ και πλαγιάζων και εγειρόμενος. (δηλαδή το πρωί και το βράδυ)

ΗΣΑ 45:5 Εγώ είμαι ο Κύριος και δεν είναι άλλος· δεν υπάρχει εκτός εμού Θεός· εγώ σε περιέζωσα, αν και δεν με εγνώρισας, 

Ο Θεός Αποκαλύπτεται σε Τρία Πρόσωπα

Αν και η φράση “Αγία Τριάδα” δεν υπάρχει αυτολεξεί στην Αγία Γραφή, υπάρχουν αρκετά εδάφια που επιβεβαιώνουν την τρισυπόστατη φύση του Θεού. Η Καινή Διαθήκη αποκαλύπτει ότι ο Θεός δεν είναι μονοπρόσωπος, αλλά υπάρχει ως Τριάδα προσώπων. Τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας, δεν αλλάζουν μορφή κάθε φορά που δρουν στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά είναι διακριτά και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να συνυπάρχουν ταυτόχρονα. 

ΜΑΤΘ 28:19 Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, 

ΜΑΤΘ 3:16 Και βαπτισθείς ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος· και ιδού, ηνοίχθησαν εις αυτόν οι ουρανοί, και είδε το Πνεύμα του Θεού καταβαίνον ως περιστεράν και ερχόμενον επ' αυτόν· 17  και ιδού φωνή εκ των ουρανών, λέγουσα· Ούτος είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, εις τον οποίον ευηρεστήθην. 

ΙΩΑ ι:30 Εγώ και ο Πατήρ εν είμεθα. 31  Επίασαν λοιπόν πάλιν οι Ιουδαίοι λίθους, διά να λιθοβολήσωσιν αυτόν. 32  Απεκρίθη προς αυτούς ο Ιησούς· Πολλά καλά έργα έδειξα εις εσάς εκ του Πατρός μου· διά ποίον έργον εξ αυτών με λιθοβολείτε; 33  Απεκρίθησαν προς αυτόν οι Ιουδαίοι, λέγοντες· Περί καλού έργου δεν σε λιθοβολούμεν, αλλά περί βλασφημίας, και διότι συ άνθρωπος ων κάμνεις σεαυτόν Θεόν. 

Β´ ΚΟΡ 13:14 Η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών· αμήν. 

ΕΦΕΣ δ:4 Έν σώμα και έν Πνεύμα, καθώς και προσεκλήθητε με μίαν ελπίδα της προσκλήσεώς σας· 5 είς Κύριος, μία πίστις, έν βάπτισμα· 6 είς Θεός και Πατήρ πάντων, ο ών επί πάντων, και διά πάντων, και εν πάσιν υμίν.

Α´ ΠΕΤ 1:2 εκλεκτούς κατά πρόγνωσιν Θεού Πατρός, διά του αγιασμού του Πνεύματος, εις υπακοήν και ραντισμόν του αίματος του Ιησού Χριστού· πληθυνθείη χάρις και ειρήνη εις εσάς. 

Α´ ΙΩΑ 5:7 Διότι τρεις είναι οι μαρτυρούντες εν τω ουρανώ, ο Πατήρ, ο Λόγος και το Άγιον Πνεύμα, και ούτοι οι τρεις είναι έν· 

Ο Πατήρ

Ο Θεός Πατέρας είναι η πηγή της Θεότητας. Είναι ο Δημιουργός, ο Παντοδύναμος και ο Κυβερνήτης των πάντων.

Α´ ΚΟΡ 8:6 αλλ’ εις ημάς είναι εις Θεός ο Πατήρ, εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός, δι’ ου τα πάντα και ημείς δι’ αυτού.

ΙΩΑ 6:27 Εργάζεσθε μη διά την τροφήν την φθειρομένην, αλλά διά την τροφήν την μένουσαν εις ζωήν αιώνιον, την οποίαν ο Υιός του ανθρώπου θέλει σας δώσει· διότι τούτον εσφράγισεν ο Πατήρ ο Θεός. 

Ο Υιός (Ιησούς Χριστός)

Ο Υιός είναι Θεός και έχει την ίδια θεία φύση με τον Πατέρα.

ΙΩΑ 1:1 Εν αρχή ήτο ο Λόγος, και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ, και Θεός ήτο ο Λόγος.

ΙΩΑ 5:18 Διά τούτο λοιπόν μάλλον εζήτουν οι Ιουδαίοι να θανατώσωσιν αυτόν, διότι ουχί μόνον παρέβαινε το σάββατον, αλλά και Πατέρα εαυτού έλεγε τον Θεόν, ίσον με τον Θεόν κάμνων εαυτόν.

ΙΩΑ 10:30 Εγώ και ο Πατήρ έν είμεθα.

Το Άγιο Πνεύμα

Το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός, ισότιμος με τον Πατέρα και τον Υιό.

Ιωα 4:24  Ο Θεός είναι Πνεύμα, και οι προσκυνούντες αυτόν εν πνεύματι και αληθεία πρέπει να προσκυνώσι.

Β’ Κορ 3:17  Ο δε Κύριος είναι το Πνεύμα· και όπου είναι το Πνεύμα του Κυρίου, εκεί ελευθερία. 

ΠΡΑΞ 5:3 Είπε δε ο Πέτρος· Ανανία, διά τι εγέμισεν ο Σατανάς την καρδίαν σου, ώστε να ψευσθής εις το Πνεύμα το Άγιον και να κρατήσης από της τιμής του αγρού; 4  Ενώ έμενε, δεν ήτο σου; και αφού επωλήθη, δεν ήτο εν τη εξουσία σου; διά τι έβαλες εν τη καρδία σου το πράγμα τούτο; δεν εψεύσθης εις ανθρώπους, αλλ' εις τον Θεόν. 

Οι Τρεις Υποστάσεις δεν Είναι Τρία Ξεχωριστά Όντα

Η Τριάδα δεν είναι τρεις Θεοί (τριθεϊσμός), αλλά τρία Πρόσωπα σε μία ουσία.

ΙΩΑ 14:16-17 Θα παρακαλέσω τον Πατέρα, και θα σας δώσει άλλον Παράκλητο (Άγιο Πνεύμα), για να μένει μαζί σας εις τον αιώνα.

Εδώ βλέπουμε τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα να λειτουργούν μαζί, αλλά να είναι διαφορετικά Πρόσωπα.

Ο Θεός είναι Ένας κατά τη φύση (μία θεϊκή ουσία), αλλά υπάρχει σε Τρία Πρόσωπα: Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα.

Α’ ΙΩΑ 5:7 Διότι τρεις είναι οι μαρτυρούντες εν τω ουρανώ, ο Πατήρ, ο Λόγος και το Άγιον Πνεύμα, και ούτοι οι τρεις είναι έν· . (ορισμένα χειρόγραφα)

Η Τριάδα είναι ένα μυστήριο της πίστης, αλλά η Γραφή το αποκαλύπτει ξεκάθαρα.

Τι είναι ο Μονοφυσιτισμός;

Ο όρος "Μονοφυσιτισμός" προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "μόνη" = μία και "φύσις" = φύση. Οι Μονοφυσίτες δίδασκαν ότι ο Χριστός έχει μόνο μία φύση, τη θεία, μετά την ένωση της θεότητας και της ανθρωπότητας στη σάρκωσή Του. Υποστήριζαν ότι η ανθρώπινη φύση του Χριστού απορροφήθηκε ή συγχωνεύθηκε στη θεία φύση Του, με αποτέλεσμα να υπάρχει μόνο μία φύση μετά την ενανθρώπηση.

Η Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνας (451 μ.Χ.) καταδίκασε τον Μονοφυσιτισμό και διατύπωσε την ορθή χριστολογία:

Ο Χριστός είναι:

• Τέλειος Θεός και Τέλειος Άνθρωπος

• Έχει δύο φύσεις (θεία και ανθρώπινη), ενωμένες "ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιαιρέτως, αχωρίστως"

• Οι δύο φύσεις διατηρούνται πλήρως χωρίς να αναμειγνύονται

Αν ο Χριστός δεν είχε πραγματική ανθρώπινη φύση, τότε δεν θα μπορούσε να σώσει την ανθρωπότητα, αφού μόνο ένας αληθινός άνθρωπος θα μπορούσε να αντιπροσωπεύσει τους ανθρώπους.

Τι διδάσκουν οι μάρτυρες του Ιεχωβά για την Αγία Τριάδα

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά απορρίπτουν τη διδασκαλία της Αγίας Τριάδας και πιστεύουν ότι ο Θεός (τον οποίο αποκαλούν Ιεχωβά) είναι ένας και μοναδικός, χωρίς να υπάρχει Τριαδικότητα.  Απορρίπτουν την ιδέα ότι ο Ιησούς Χριστός και το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός.  

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά πιστεύουν ότι ο Ιησούς Χριστός είναι το πρώτο δημιούργημα του Θεού, δηλαδή δεν είναι Θεός. Δέχονται ότι ήταν αρχικά ο αρχάγγελος Μιχαήλ, και μετά έγινε άνθρωπος.  

Χρησιμοποιούν το εδάφιο ΚΟΛ 1:15 ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως. Υποστηρίζουν ότι το “πρωτότοκος πάσης κτίσεως” σημαίνει ότι ο Ιησούς είναι δημιούργημα, όχι Θεός.  Η λέξη πρωτότοκος όμως, δεν σημαίνει πρώτο δημιούργημα, αλλά ο ανώτερος, όπως φαίνεται και σε άλλα σημεία της Γραφής (Ψαλμός 88:27).  

Στο πανίσχυρο εδάφιο “επιχείρημα” υπέρ της θεότητας του Ιησού, ΙΩΑ 1:1 “Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.", οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αλλάζουν τη μετάφραση και γράφουν "Και ο Λόγος ήταν ένας θεός", μειώνοντας τη θεότητα του Ιησού.  

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν πιστεύουν ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός ή Πρόσωπο. Διδάσκουν ότι είναι απλώς η ενεργός δύναμη του Θεού, σαν τον άνεμο ή τον ηλεκτρισμό.  

Ο Πέτρος λέει στον Ανανία: ΠΡΑΞ 5:3-4  "Γιατί γέμισε ο Σατανάς την καρδιά σου, ώστε να ψευστείς στο Άγιο Πνεύμα; ... Δεν εψεύσθης σε ανθρώπους αλλά εις τον Θεόν." Το Άγιο Πνεύμα ονομάζεται ξεκάθαρα Θεός, κάτι που αρνούνται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά.  

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά Απορρίπτουν την Τριάδα και ισχυρίζονται ότι δεν αναφέρεται στη Γραφή και είναι παγανιστική επιρροή από τον 4ο αιώνα. Διδάσκουν ότι οι απόστολοι δεν πίστευαν στην Τριάδα, αλλά αυτή διαμορφώθηκε αργότερα από την Εκκλησία.  

Η Εκκλησία χρησιμοποιεί το εδάφιο ΜΑΤΘ 28:19 "Βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος."  ως απόδειξη της Αγίας Τριάδας.

Τι πιστεύει το Ισλάμ για την Αγία Τριάδα

Το Ισλάμ απορρίπτει την Αγία Τριάδα και θεωρεί ότι η πίστη σε αυτήν είναι συνεταιρισμός με τον Θεό (Σιρκ - Shirk), κάτι που θεωρείται σοβαρό αμάρτημα στο Ισλάμ.

Σύμφωνα με το Ισλάμ:

• Ο Αλλάχ (ο Θεός) είναι Ένας και απόλυτα Μοναδικός (Ταουχίν - Tawhid).

• Ο Ιησούς (Ίσα) δεν είναι Θεός, αλλά προφήτης.

• Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι Θεός, αλλά συνήθως ταυτίζεται με τον αρχάγγελο Γαβριήλ (Τζιμπρίλ).

Οι Μουσουλμάνοι, παραποιούν τη διδασκαλία για την Αγία Τριάδα στην προσπάθειά τους να την αντικρούσουν. Το Κοράνι, για παράδειγμα, προειδοποιεί: Μην πείτε “Τρεις” … Ο Αλλάχ δεν είναι παρά ένας Θεός (Σούρα 4: 171). Αυτό έχει προφανώς ως στόχο να καταγγείλει την Τριάδα. Αλλά η Τριάδα δεν είναι μια επιβεβαίωση των τριών θεών. Οι Χριστιανοί είναι Μονοθεϊστές. Έτσι, όταν το Κοράνι επιμένει ότι δεν υπάρχουν άλλες “θεότητες εκτός από τον Αλλάχ» (Σούρα 5: 116), αυτό είναι άσχετο. Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι συμφωνούν ότι υπάρχει μόνο ένας Θεός. Αυτό στο οποίο διαφωνούν, είναι η εσωτερική φύση του ενός αληθινού Θεού.

Πολλοί μουσουλμάνοι φτάνουν στο σημείο να νομίζουν ότι η Αγία Τριάδα αποτελείται από:

• Τον Πατέρα (Αλλάχ)

• Τον Υιό (Ιησούς - Ίσα)

• Την Παναγία (Μαριάμ)