Εισαγωγή
Ο όρος “άγχος” προέρχεται από το ρήμα ἄγχω, που στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει σφίγγω ή πνίγω. Το άγχος είναι η εκδήλωση της αβεβαιότητάς μας για το αν θα τα καταφέρουμε να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις της ζωής (δουλειά, σχέσεις, καθημερινότητα, οικονομικές προκλήσεις, κοινωνική αποδοχή). Όλα αυτά συνοδεύονται από την αγωνία, την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια, την πρόκληση, τον φόβο και άλλα. Δημιουργούνται στον άνθρωπο συναισθήματα θυμού, απογοήτευσης και φόβου, όπως επίσης, οξυθυμία, κούραση και κατάθλιψη, που κυριαρχούν και δεν επιτρέπουν να λειτουργήσει ο άνθρωπος με συγκέντρωση. Το στρες κάνει τους ανθρώπους ιδιαίτερα ανυπόμονους και ευερέθιστους, με ιδιαίτερα χαμηλή διάθεση για συνεργασία.
Στηρίξτε τις καρδιές σας
Το άγχος στους πιστούς ανθρώπους, δημιουργείται από την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον Θεό ως προς τις υποσχέσεις που μας έχει δώσει. Ο Θεός υπόσχεται στη Γραφή ότι θα είναι μαζί μας για πάντα. Το Ευαγγέλιο του Ματθαίου τελειώνει με αυτήν ακριβώς την υπόσχεση:
Ματθ 28:20 ... και ιδού, εγώ είμαι μεθ' υμών πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν.
Ως αναγεννημένοι Χριστιανοί, πρέπει να μάθουμε ότι ο Θεός μας κυκλώνει με τις αιώνιες υποσχέσεις του για το υπόλοιπο της ζωής μας. Θα έπρεπε να έχουμε εμπιστοσύνη ότι αυτός είναι που εγγυάται τη συνεχή και τέλεια προστασία μας μέχρι της συντελείας του αιώνος. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε δυσκολίες, το αντίθετο, η παιδεία του Κυρίου με τη μορφή των διαφόρων θλίψεων και δοκιμασιών θα είναι πάντα εκεί για να μας αναβαθμίζει, αλλά συν Θεώ, με τη πίστη, μπορούμε όλα να τα ξεπερνάμε χωρίς φόβο και άγχος.
Ψαλμ 23:1 «Ψαλμός του Δαβίδ.» Ο Κύριος είναι ο ποιμήν μου· δεν θέλω στερηθή ουδενός. 2 Εις βοσκάς χλοεράς με ανέπαυσεν· εις ύδατα αναπαύσεως με ωδήγησεν. 3 Ηνώρθωσε την ψυχήν μου· με ώδήγησε διά τρίβων δικαιοσύνης ένεκεν του ονόματος αυτού. 4 Και εν κοιλάδι σκιάς θανάτου εάν περιπατήσω, δεν θέλω φοβηθή κακόν· διότι συ είσαι μετ' εμού· η ράβδος σου και η βακτηρία σου, αύται με παρηγορούσιν. 5 Ητοίμασας έμπροσθέν μου τράπεζαν απέναντι των εχθρών μου· ήλειψας εν ελαίω την κεφαλήν μου· το ποτήριόν μου υπερχειλίζει. 6 Βεβαίως χάρις και έλεος θέλουσι με ακολουθεί πάσας τας ημέρας της ζωής μου· και θέλω κατοικεί εν τω οίκω του Κυρίου εις μακρότητα ημερών.
Ο Δαβίδ μπορούμε να πούμε πως “κηρύττει” στον εαυτό του και παίρνει θάρρος επαναλαμβάνοντας τις υποσχέσεις του Κυρίου. Μερικές φορές κανένας δεν θα μπορεί να μας στηρίξει και έτσι θα πρέπει να στηρίξουμε τους εαυτούς μας. Η μελέτη και η ενθύμηση του Λογου του Θεού μπορεί να μας στηρίξει και να μας διατηρήσει στη πίστη.
Ιακ 5:8 μακροθυμήσατε και σεις, στηρίξατε τας καρδίας σας, διότι η παρουσία του Κυρίου επλησίασε.
Μέριμνες
Φιλιπ 4:6 Μη μεριμνάτε περί μηδενός, αλλ' εν παντί πράγματι ας γνωρίζωνται τα ζητήματά σας προς τον Θεόν μετ' ευχαριστίας διά της προσευχής και της δεήσεως.
Η τελευταία μετάφραση της Βιβλικής εταιρείας, μεταφράζει το παραπανω εδάφιο ως εξής: “Για τίποτε να μη σας πιάνει άγχος, αλλά σε κάθε περίσταση τα αιτήματά σας να τα απευθύνετε στο Θεό με προσευχή και δέηση, που θα συνοδεύονται από ευχαριστία.” Το άγχος μας οδηγεί σε ανθρώπινες και αδέξιες κινήσεις σε μια προσπάθεια “να κάνουμε ότι μας περνάει από το χέρι”, ενώ γνωρίζουμε ότι στη πραγματικότητα χωρίς τη βοήθεια του Θεού δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Γνωρίζουμε θεωρητικά και διανοητικά ότι η Γραφή μας λέει πως είμαστε ασφαλείς κοντά του, παρόλα αυτά καταφεύγουμε σε αγχώδεις μέριμνες, ενώ η Γραφή μας προτρέπει να μη μεριμνάμε.
A’ Πετ 5:7 και πάσαν την μέριμναν υμών ρίψατε επ' αυτόν, διότι αυτός φροντίζει περί υμών.
Λουκ 12:22 Είπε δε προς τους μαθητάς αυτού· Διά τούτο λέγω προς εσάς, Μη μεριμνάτε διά την ζωήν σας, τι να φάγητε, μηδέ διά το σώμα, τι να ενδυθήτε. 23 Η ζωή είναι τιμιώτερον της τροφής και το σώμα του ενδύματος. 24 Παρατηρήσατε τους κόρακας, ότι δεν σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν, οίτινες δεν έχουσι ταμείον ουδέ αποθήκην, και ο Θεός τρέφει αυτούς· πόσω μάλλον σεις διαφέρετε των πτηνών. 25 Και τις εξ υμών μεριμνών δύναται να προσθέση εις το ανάστημα αυτού μίαν πήχυν; 26 Εάν λοιπόν ουδέ το ελάχιστον δύνασθε, τι μεριμνάτε περί των λοιπών; 27 Παρατηρήσατε τα κρίνα πως αυξάνουσι· δεν κοπιάζουσιν ουδέ κλώθουσι· σας λέγω όμως, ουδέ ο Σολομών εν πάση τη δόξη αυτού ενεδύθη ως εν τούτων. 28 Αλλ' εάν τον χόρτον, όστις σήμερον είναι εν τω αγρώ και αύριον ρίπτεται εις κλίβανον, ο Θεός ενδύη ούτω, πόσω μάλλον εσάς, ολιγόπιστοι. 29 Και σεις μη ζητείτε τι να φάγητε ή τι να πίητε, και μη ήσθε μετέωροι· 30 διότι ταύτα πάντα ζητούσι τα έθνη του κόσμου· υμών δε ο Πατήρ εξεύρει ότι έχετε χρείαν τούτων· 31 πλην ζητείτε την βασιλείαν του Θεού, και ταύτα πάντα θέλουσι σας προστεθή.
Θα έχουμε θαυμαστά αποτελέσματα στη ζωή μας αν καταφέρουμε δια της πίστεως να κυριαρχήσει το πνεύμα στη ψυχή και στο σώμα ώστε να νοιώσουμε εμπιστοσύνη στις υποσχέσεις του Θεού. Αντίθετα αν οι μέριμνες (άγχος) κυριαρχήσουν στη ζωή μας, κινδυνεύει και αυτή ακόμα η σωτηρία μας.
Λουκ 21:34 Προσέχετε δε εις εαυτούς μήποτε βαρυνθώσιν αι καρδίαι σας από κραιπάλης και μέθης και μεριμνών βιωτικών, και επέλθη αιφνίδιος εφ' υμάς η ημέρα εκείνη·
Πνευματικός Πόλεμος
Εδώ ο Παύλος μας μιλάει για τον πνευματικό πόλεμο και τον ρόλο μας στην καταστροφή κάθε εμποδίου που αντιτίθεται στην αλήθεια του Χριστού. Αυτό περιλαμβάνει τις σκέψεις μας που προκύπτουν σε και έρχονται σε αντίθεση με την πίστη μας.
Η αιχμαλωσία των σκέψεών μας και η ζωή κατά το Πνεύμα παρά κατά τη σάρκα μας είναι πιο εύκολη να το λες παρά να το κάνεις. Το μισό της νίκης του άγχους είναι όταν κανείς συνειδητοποιεί όταν μπαίνει σε αυτή τη μάχη. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή οι φόβοι και η αβεβαιότητα μας φαίνονται τόσο αληθινές. Έχουμε την τάση να ακολουθούμε και να συζητάμε στο πνεύμα μας και στους διαλογισμούς μας, ότι «σκάει» στο κεφάλι μας.
Αλλά υπάρχει ένα πράγμα που πρέπει να εννοήσουμε πλήρως σήμερα αν πραγματικά θέλουμε να σπάσουμε τα δεσμά του άγχους και να απελευθερωθούμε από τις φοβίες που σπέρνει ο εχθρός …
Ακριβώς επειδή η σκέψη υπάρχει, δεν την κάνει αλήθεια. Ξανασκεφτείτε το καλά! «ακριβώς επειδή υπάρχει αυτή η σκέψη, δεν την κάνει αλήθεια». Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να πιστεύουμε όλα όσα ο λογισμός μας γεννάει σήμερα. Έχετε αυτή την απίστευτη δεξιότητα από τον Θεό που ονομάζεται επίγνωση ή αλλιώς μεταγνώση. Η μεταγνώση σημαίνει ότι έχουμε τη θαυμαστή δυνατότητα να σκεφτόμαστε και να εξετάζουμε τις σκέψεις μας. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να σταματήσουμε, να διαχωρίσουμε στιγμιαία τον εαυτό μας από τις σκέψεις μας, να τις διακρίνουμε και να κρατάτε αυτές που είναι υγιείς, απορρίπτοντας αυτες που δεν είναι.
B’ Κορ 10:3 Διότι αν και περιπατώμεν εν σαρκί, δεν πολεμούμεν όμως κατά σάρκα· 4 διότι τα όπλα του πολέμου ημών δεν είναι σαρκικά, αλλά δυνατά συν Θεώ προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων· 5 επειδή καθαιρούμεν λογισμούς και παν ύψωμα επαιρόμενον εναντίον της γνώσεως του Θεού, και αιχμαλωτίζομεν παν νόημα εις την υπακοήν του Χριστού,
Με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, μπορούμε να “αιχμαλωτίζουμε” τις παράνομες σκέψεις μας και να γκρεμίζουμε τα οχυρώματα που ο εχθρός προσπαθεί να χτίσει γύρω μας για να μας απομονώσει από τη παρουσία του Θεού.
Αντιμετώπιση του άγχους πρακτικά
Υπάρχουν κάποιοι γενικοί πρακτικοί κανόνες που μπορούν να μας βοηθήσουν εφόσον το άγχος γίνεται ενοχλητικό και
Η σκανδάλη
Ξεκινήστε με τον εντοπισμό του γεγονότος ή του ατόμου που συνήθως προκαλεί τα συναισθήματά σας. Ρωτήστε τον εαυτό σας: Γιατί αυτό έχει τόσο πολλή δύναμη πάνω μου; Δικαιολογείται αντικειμενικά το άγχος μου για τη κατάσταση αυτή, ή προέρχεται από τους φόβους και τις ανασφάλειες μου;
Γίνετε αντικειμενικος κριτής του εαυτού σας
Αναλύστε αυτές τις σκέψεις και γίνετε ο δικός σας δικαστής. Ρωτήστε τον εαυτό σας: Είναι οι σκέψεις μου λογικές; Οδηγούμαι από το Πνεύμα του Θεού ή από τον φόβο;
Οι αντιδράσεις
Ποιά είναι η πρώτη σας αντίδραση στην ενεργοποίηση του άγχους; Ρωτήστε τον εαυτό σας: Πώς με κάνει να αντιδράω; Υπάρχει κάποια υγιέστερη συμπεριφορά με την οποία μπορώ να ανταλλάξω τις δικές μου αντιδράσεις για αυτό (π.χ. προσευχή, εξομολόγηση κλπ);
Η πραγματικότητα
Επιλέγοντας την πίστη και ζυγίζοντας τις ανησυχίες σας ενάντια σε μια πιο πιθανή αλήθεια. Σε αυτό το σημείο, διαχωρίζετε τον εαυτό σας από τα συναισθήματά σας. Αυτό μπορεί να γίνει με τη συζήτηση με κάποιον άλλο και αρχίστε να ζυγίζετε την πιο ορθολογική πραγματικότητα.
Υπομονή
Για να καταφέρουμε να υπερνικήσουμε το άγχος μας, θα χρειαστούμε την αρετή της υπομονής και της μακροθυμίας που είναι και καρπός του Αγίου Πνεύματος. Πώς μπορεί να ενισχυθεί η υπομονή μας; Η ανθρώπινη υπομονή αναπτύσσεται μέσα από τις δυσκολίες.
Ρωμ 5:3 Και ουχί μόνον τούτο, αλλά και καυχώμεθα εις τας θλίψεις, γινώσκοντες ότι θλίψις εργάζεται υπομονήν, 4 η δε υπομονή δοκιμήν, η δε δοκιμή ελπίδα, 5 η δε ελπίς δεν καταισχύνει, διότι αγάπη του Θεού είναι εκκεχυμένη εν ταις καρδίαις ημών διά Πνεύματος Αγίου του δοθέντος εις ημάς.
Ιακ 1:2 Πάσαν χαράν νομίσατε, αδελφοί μου, όταν περιπέσητε εις διαφόρους πειρασμούς, 3 γνωρίζοντες ότι η δοκιμασία της πίστεώς σας εργάζεται υπομονήν. 4 Η δε υπομονή ας έχη έργον τέλειον, διά να ήσθε τέλειοι και ολόκληροι, μη όντες εις μηδέν ελλιπείς.
Η υπομονή μας σχετίζεται με την ποιότητα της σχέσης μας με το Θεό.
Αποκ 14:12 Εδώ είναι η υπομονή των αγίων, εδώ οι φυλάττοντες τας εντολάς του Θεού και την πίστιν του Ιησού.
Οι άνθρωποι του Θεού είναι υπομονετικοί ο ένας με τον άλλον.
Εφεσ 4:1 Σας παρακαλώ λοιπόν εγώ ο δέσμιος εν Κυρίω να περιπατήσητε αξίως της προσκλήσεως, καθ' ην προσεκλήθητε, 2 μετά πάσης ταπεινοφροσύνης και πραότητος, μετά μακροθυμίας, υποφέροντες αλλήλους εν αγάπη, 3 σπουδάζοντες να διατηρήτε την ενότητα του Πνεύματος διά του συνδέσμου της ειρήνης. 4 Εν σώμα και εν Πνεύμα, καθώς και προσεκλήθητε με μίαν ελπίδα της προσκλήσεώς σας·
Εκείνοι που είναι υπομονετικοί κληρονομούν ό,τι έχει υποσχεθεί ο Θεός.
Εβρ 6:12 διά να μη γείνητε νωθροί, αλλά μιμηταί των διά πίστεως και μακροθυμίας κληρονομούντων τας επαγγελίας.
Να είσαι υπομονετικός καθώς περιμένεις τον ερχομό του Κυρίου.
Ιακ 5:7 Μακροθυμήσατε λοιπόν, αδελφοί, έως της παρουσίας του Κυρίου. Ιδού, ο γεωργός περιμένει τον πολύτιμον καρπόν της γης και μακροθυμεί δι' αυτόν, εωσού λάβη βροχήν πρώϊμον και όψιμον· 8 μακροθυμήσατε και σεις, στηρίξατε τας καρδίας σας, διότι η παρουσία του Κυρίου επλησίασε.
Ειρήνη
Συχνά ο Θεός μιλά σε μας με μια ήσυχη και ήρεμη φωνή.
Α’ Βασ 19:11 Και είπεν, Έξελθε και στάθητι επί το όρος ενώπιον Κυρίου. Και ιδού, ο Κύριος διέβαινε, και άνεμος μέγας και δυνατός έσχιζε τα όρη και συνέτριβε τους βράχους έμπροσθεν του Κυρίου· ο Κύριος δεν ήτο εν τω ανέμω· και μετά τον άνεμον σεισμός· ο Κύριος δεν ήτο εν τω σεισμώ· 12 και μετά τον σεισμόν, πύρ· ο Κύριος δεν ήτο εν τω πυρί· και μετά το πυρ, ήχος λεπτού αέρος. 13 Και ως ήκουσεν ο Ηλίας, εσκέπασε το πρόσωπον αυτού με την μηλωτήν αυτού και εξήλθε και εστάθη εις την είσοδον του σπηλαίου. Και ιδού, φωνή προς αυτόν, λέγουσα, Τι κάμνεις ενταύθα, Ηλία;
Μερικές φορές μπορούμε καλύτερα να αναγνωρίσουμε το μεγαλείο του Θεού, όταν είμαστε ήρεμοι και ησυχάζουμε μπροστά στη παρουσία του.
Ψαλμ 46:10 Ησυχάσατε και γνωρίσατε ότι εγώ είμαι ο Θεός· θέλω υψωθή μεταξύ των εθνών· θέλω υψωθή εν τη γη.
Η εμπιστοσύνη μας προς τον Κύριο και η υπακοή στις προτροπές του Λόγου Του, φέρνουν στην καρδιά μια ουράνια και απόκοσμη ειρήνη που όμοιά της δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο.
Φιλ 4:6 Μη μεριμνάτε περί μηδενός, αλλ' εν παντί πράγματι ας γνωρίζωνται τα ζητήματά σας προς τον Θεόν μετ' ευχαριστίας διά της προσευχής και της δεήσεως. 7 Και η ειρήνη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νούν θέλει διαφυλάξει τας καρδίας σας και τα διανοήματά σας διά του Ιησού Χριστού.
Αισθανόμαστε δυνατοί όταν είμαστε ήρεμοι μπροστά στο Θεό.
Ησα 30:15 Διότι ούτω λέγει Κύριος ο Θεός, ο Άγιος του Ισραήλ· Εν τη επιστροφή και αναπαύσει θέλετε σωθή· εν τη ησυχία και πεποιθήσει θέλει είσθαι η δύναμίς σας· αλλά δεν ηθελήσατε·
Η δικαιοσύνη επιφέρει ειρήνη και ήρεμη εμπιστοσύνη.
Ησα 32:17 Το δε έργον της δικαιοσύνης θέλει είσθαι ειρήνη· και το αποτέλεσμα της δικαιοσύνης ησυχία και ασφάλεια εις τον αιώνα. 18 Και ο λαός μου θέλει κατοικεί ειρηνικήν κατοικίαν και οικήματα ασφαλή και ησύχους τόπους ευπορίας,