Η παντογνωσία ορίζεται ως «η πλήρης γνώση όλων των πραγμάτων, ορατών και αοράτων, στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον». Για να είναι ο Θεός κυρίαρχος επάνω σε όλη τη Δημιουργία Του, ορατή και αόρατη, πρέπει να είναι παντογνώστης. Η παντογνωσία Του δεν περιορίζεται σε κάποιο πρόσωπο στη θεότητα, αλλά ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα έχουν από τη φύση τους την ιδιότητα της παντογωνσίας.
Ο Πατέρας Θεός γνωρίζει τα πάντα: Α' ΙΩΑ 3:20 διότι εάν μας κατακρίνη η καρδία, βεβαίως ο Θεός είναι μεγαλήτερος της καρδίας ημών και γνωρίζει τα πάντα.
Γνωρίζει όχι μόνο τις μικρότερες λεπτομέρειες της ζωής μας αλλά κι εκείνες που αφορούν το οτιδήποτε συμβαίνει ολόγυρά μας: ΜΑΤΘ 10:29 Δύο στρουθία δεν πωλούνται δι' εν ασσάριον; και εν εξ αυτών δεν θέλει πέσει επί την γην άνευ του θελήματος του Πατρός σας. 30 Υμών δε και αι τρίχες της κεφαλής είναι πάσαι ηριθμημέναι.
Γνωρίζει κάθε τι που θα συμβεί μέχρι το τέλος της Ιστορίας: ΗΣΑ 46:9 Ενθυμήθητε τα πρότερα, τα απ' αρχής· διότι εγώ είμαι ο Θεός και δεν υπάρχει άλλος· εγώ είμαι ο Θεός και ουδείς όμοιός μου· 10 όστις απ' αρχής αναγγέλλω το τέλος και από πρότερον τα μη γεγονότα, λέγων, Η βουλή μου θέλει σταθή και θέλω εκτελέσει άπαν το θέλημά μου·
Γνωρίζει τη καρδιά μας και τις σκέψεις μας πριν εμείς τις εκφράσουμε: ΨAΛΜ 139:2 Συ γνωρίζεις το κάθισμά μου και την έγερσίν μου· νοείς τους λογισμούς μου από μακρόθεν. 3 Εξερευνάς το περιπάτημά μου και το πλαγίασμά μου και πάσας τας οδούς μου γνωρίζεις. 4 Διότι και πριν έλθη ο λόγος εις την γλώσσαν μου, ιδού, Κύριε, γνωρίζεις το παν. 5 Με περικυκλόνεις όπισθεν και έμπροσθεν, και έθεσας επ' εμέ την χείρα σου. 6 Η γνώσις αύτη είναι υπερθαύμαστος εις εμέ· είναι υψηλή· δεν δύναμαι να φθάσω εις αυτήν. Α' ΒΑΣ 8:39 τότε συ επάκουσον εκ του ουρανού, του τόπου της κατοικήσεώς σου, και συγχώρησον και ενέργησον και δος εις έκαστον κατά πάσας τας οδούς αυτού, όπως γνωρίζεις την καρδίαν αυτού, διότι συ, μόνος συ, γνωρίζεις τας καρδίας πάντων των υιών ανθρώπων.
Μας έβλεπε μέσα στη μήτρα: ΨΑΛΜ 139:15 Δεν εκρύφθησαν τα οστά μου από σου, ενώ επλαττόμην εν τω κρυπτώ και διεμορφονόμην εν τοις κατωτάτοις της γης. 16 Το αδιαμόρφωτον του σώματός μου είδον οι οφθαλμοί σου· και εν τω βιβλίω σου πάντα ταύτα ήσαν γεγραμμένα, ως και αι ημέραι καθ' ας εσχηματίζοντο, και ενώ ουδέν εκ τούτων υπήρχε·
Παρόλο που ο Χριστός εκκένωσε τον εαυτόν Του, γενόμενος άνθρωπος (Φιλπ 2:7), η παντογνωσία Του φαίνεται καθαρά στα κείμενα της Καινής Διαθήκης. H παντογνωσία του Ιησού, είναι δογματικά αδιαπραγμάτευτη, εφόσον είναι ικανός να δέχεται αιτήματα από όλους τους ανθρώπους και να μεσιτεύει στα δεξιά του Θεού. ΠΡΑΞ 1:24 Και προσευχηθέντες είπον· Συ, Κύριε, καρδιογνώστα πάντων, ανάδειξον εκ των δύο τούτων ένα, όντινα εξέλεξας,
Η παντογνωσία του Ιησού στη γη, είναι επίσης σαφής. Σε πολλές αφηγήσεις των ευαγγελίων γνώριζε τις σκέψεις των ακροατών Του. ΜΑΤΘ θ:4 Και ιδών ο Ιησούς τους διαλογισμούς αυτών, είπε, Διατί σεις διαλογίζεσθε πονηρά εν ταις καρδίαις σας; ΜΑΡΚ β:8 Και ευθύς νοήσας ο Ιησούς δια του Πνεύματος αυτού ότι ούτω διαλογίζονται καθ’ εαυτούς, είπε προς αυτούς, Διά τι διαλογίζεσθε ταύτα εν ταις καρδίαις σας; ΙΩΑΝ β:24 Αυτός δε ο Ιησούς δεν ενεπιστεύετο εις αυτούς, διότι εγνώριζε πάντας∙ 25 και διότι δεν είχε χρείαν διά να μαρτυρήση τις περί του ανθρώπου∙ επειδή αυτός εγνώριζε τι ήτο εντός του ανθρώπου. ΙΩΑΝ ς:64 πλήν είναι τινές από σας οίτινες δεν πιστεύουσι. Διότι ήξευρεν εξ αρχής ο Ιησούς, τίνες είναι οι μη πιστεύοντες, και τις είναι ο μέλλων να παραδώση αυτόν. ΙΩΑΝ ις:30 Τώρα γνωρίζομεν ότι εξεύρεις πάντα, και δεν έχεις χρείαν να σε ερωτά τις. Εκ τούτου πιστεύομεν ότι από Θεού εξήλθες.
Γνώριζε τη ζωή ανθρώπων που δεν τους είχε ακόμη συναντήσει. Όταν συνάντησε τη γυναίκα που θ' αντλούσε νερό στο πηγάδι της Συχάρ, της είπε: ΙΩΑ 4:18 διότι πέντε άνδρας έλαβες, και εκείνος, τον οποίον έχεις τώρα, δεν είναι ανήρ σου· τούτο αληθές είπας.
Είπε επίσης στους μαθητές Του πως ο φίλος τους ο Λάζαρος είχε πεθάνει, αν και βρισκόταν περισσότερο από 40 χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του: ΙΩΑ 11:11 Ταύτα είπε, και μετά τούτο λέγει προς αυτούς· Λάζαρος ο φίλος ημών εκοιμήθη· αλλά υπάγω διά να εξυπνήσω αυτόν. 12 Είπον λοιπόν οι μαθηταί αυτού· Κύριε, αν εκοιμήθη, θέλει σωθή. 13 Αλλ' ο Ιησούς είχεν ειπεί περί του θανάτου αυτού· εκείνοι όμως ενόμισαν ότι λέγει περί της κοιμήσεως του ύπνου. 14 Τότε λοιπόν είπε προς αυτούς ο Ιησούς παρρησία· Ο Λάζαρος απέθανε. 15 Και χαίρω διά σας, διά να πιστεύσητε, διότι δεν ήμην εκεί· αλλ' ας υπάγωμεν προς αυτόν.
Έδωσε οδηγίες στους μαθητές Του να πάνε να ετοιμάσουν για το φαγητό του Πάσχα, περιγράφοντας το πρόσωπο που θα συναντούσαν και θ' ακολουθούσαν: ΜΑΡΚ 14:13 Και αποστέλλει δύο των μαθητών αυτού και λέγει προς αυτούς· Υπάγετε εις την πόλιν, και θέλει σας απαντήσει άνθρωπος βαστάζων σταμνίον ύδατος· ακολουθήσατε αυτόν, 14 και όπου εισέλθη, είπατε προς τον οικοδεσπότην ότι ο Διδάσκαλος λέγει· Που είναι το κατάλυμα, όπου θέλω φάγει το πάσχα μετά των μαθητών μου; 15 Και αυτός θέλει σας δείξει ανώγεον μέγα εστρωμένον έτοιμον· εκεί ετοιμάσατε εις ημάς.
Ίσως το πλέον χαρακτηριστικό είναι πως γνώριζε τον Ναθαναήλ πριν καν τον συναντήσει, διότι γνώριζε την καρδιά του: ΙΩΑ 1:47 Είδεν ο Ιησούς τον Ναθαναήλ ερχόμενον προς αυτόν και λέγει περί αυτού· Ιδού, αληθώς Ισραηλίτης, εις τον οποίον δόλος δεν υπάρχει. 48 Λέγει προς αυτόν ο Ναθαναήλ· Πόθεν με γινώσκεις; Απεκρίθη ο Ιησούς και είπε προς αυτόν· Πριν ο Φίλιππος σε φωνάξη, όντα υποκάτω της συκής, είδόν σε.
Είναι σαφές πως παρατηρούμε την παντογνωσία του Ιησού στη γη αλλά είναι εδώ που ξεκινάει, επίσης, το παράδοξο. Ο Ιησούς κάνει ερωτήσεις που υπονοούν της έλλειψη γνώσης, αν και ο Κύριος ρωτάει μάλλον προς όφελος των ακροατών Του παρά για τον εαυτό Του. Παρ' όλ' αυτά υπάρχει μια άλλη πλευρά σχετικά με την παντογνωσία Του που προέρχεται από τα όρια της ανθρώπινης φύσης που ως Υιός του Θεού είχε.
Διαβάζουμε πως ως άνθρωπος "πρόκοβε σε σοφία" ΛΟΥΚ 2:52 Και ο Ιησούς προέκοπτεν εις σοφίαν και ηλικίαν και χάριν παρά Θεώ και ανθρώποις.
...ότι «μέσα από τα παθήματα έμαθε την υπακοή» ΕΒΡ 5:8 καίτοι ων Υιός, έμαθε την υπακοήν αφ' όσων έπαθε,
Διαβάζουμε, επίσης, πως δεν γνώριζε πότε ο κόσμος θα παρέλθει: ΜΑΡΚ 13:32 Περί δε της ημέρας εκείνης και της ώρας ουδείς γινώσκει, ουδέ οι άγγελοι οι εν ουρανώ, ουδέ ο Υιός, ειμή ο Πατήρ.
Πρέπει λοιπόν να ρωτήσουμε, γιατί ο Υιός δεν το γνώριζε αυτό, αν γνώριζε όλα τα άλλα; Θα πρέπει να θεωρήσουμε πως πρόκειται για μια ελεγχόμενη έλλειψη γνώσης αντί για έναν ανθρώπινο περιορισμό. Επρόκειτο για μια ηθελημένη πράξη ταπείνωσης προκειμένου να γίνει πλήρως κοινωνός της φύσης μας (Φιλιππησίους 2:6-11, Εβραίους 2:17) και να γίνει ο δεύτερος Αδάμ.
Τελικά, δεν υπάρχει κάτι πολύ δύσκολο για τον παντογνώστη Θεό και είναι στη βάση της πίστης μας σ' έναν τέτοιο Θεό που μπορούμε ν' αναπαυθούμε ασφαλείς εν Αυτώ, γνωρίζοντας πως οι υποσχέσεις Του δεν θα μας απογοητεύσουν ποτέ ενόσω μένουμε εν Αυτώ. Μας γνωρίζει αιωνίως, πριν ακόμη γίνει ο κόσμος. Ο Θεός γνώριζε κι εσένα κι εμένα, πότε θα εμφανιζόμασταν στη ροή του χρόνου, και με ποιον θα επικοινωνούσαμε. Προείδε, επίσης, την αμαρτία μας σε όλη την ασχήμια της και την εξαχρείωση και μέσα στην αγάπη Του μας σφράγισε και μας είλκυσε σ' αυτήν την αγάπη εν Χριστώ Ιησού (Εφεσίους 1:3-6). Θα Τον δούμε πρόσωπο προς πρόσωπο αλλά η γνώση μας σ' Αυτόν δεν θα είναι ποτέ πλήρης. Ο θαυμασμός μας, η αγάπη μας και η δοξολογία μας σ' Αυτόν θα συνεχίζεται σε όλη την αιωνιότητα καθώς θ' απολαμβάνουμε τις ακτίνες της Ουράνιας αγάπης, μαθαίνοντας και εκτιμώντας περισσότερο και περισσότερο τον παντογνώστη Θεό μας.
Α’ ΒΑΣ η:39 ... τότε συ επάκουσον εκ του ουρανού, του τόπου της κατοικήσεώς σου, και συγχώρησον, και ενέργησον, και δός εις έκαστον κατά πάσας τας οδούς αυτού, όπως γνωρίζεις την καρδίαν αυτού, διότι συ, μόνος συ, γνωρίζεις τας καρδίας πάντων των ανθρώπων.
Α’ ΧΡΟ κη:9 ... διότι ο Κύριος εξετάζει πάσας τας καρδίας, και εξεύρει πάντας τους λογισμούς των διανοιών∙
ΨΑΛΜ ρλθ:1 ΚΥΡΙΕ, εδοκίμασάς με, και με εγνώρισας. 2 Σύ γνωρίζεις το κάθισμά μου και την έγερσίν μου∙ νοείς τους λογισμούς μου από μακρόθεν∙ 3 Εξερευνάς το περπάτημά μου και το πλαγίασμά μου, και πάσας τας οδούς μου γνωρίζεις. 4 Διότι και πρίν έλθη ο λόγος εις την γλώσσαν μου, ιδού, Κύριε, γνωρίζεις το πάν. 5 Με περικυκλώνεις όπισθεν και έμπροσθεν, και έθεσας επ’ εμέ την χείρα σου. 6 Η γνώσις αύτη είναι υπερθάυμαστος εις εμέ∙ είναι υψηλή∙ δεν δύναμαι να φθάσω εις αυτήν. … 12 και αυτό το σκότος δεν σκεπάζει ουδέν από σου∙ και η νύξ λάμπει ως η ημέρα∙ εις σε το σκότος είναι ως το φως.
ΙΕΡ ιζ:10 Εγώ ο Κύριος εξετάζω την καρδίαν, δοκιμάζω τους νεφρούς, διά να δώσω εις έκαστον κατά τας οδούς αυτού, ...
ΕΒΡ δ:13 Και δεν είναι ουδέν κτίσμα αφανές ενώπιον αυτού, αλλά πάντα είναι γυμνά και τετραχηλισμένα εις τους οφθαλμούς αυτού, προς όν έχομεν να δώσωμεν λόγον.