ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΥΧΙΕΣ
(Από τον 1ο μ.Χ. – 20ό αιώνα)
Το έτος 33 μ.Χ. και λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του, ο Ιησούς μίλησε στο όρος των ελαιών, για τα έσχατα του κόσμου. Η περίφημη αυτή εσχατολογική προφητεία του Ιησού, η οποία είναι γνωστή και ως “μικρή Αποκάλυψη”, περιέχεται στο 24ο κεφάλαιο του Ματθαίου, στο 13ο του Μάρκου και στο 21ο του ευαγγελιστή Λουκά. Περιελάμβανε σημεία που θα προηγούνταν της συντέλειας του αιώνος”. Αντί να δώσει λεπτομέρειες για τον καιρό του τέλους, ο Χριστός αρκέστηκε στο να δώσει τα γενικά πλαίσια των εσχάτων. Συνιστά στους μαθητές του να είναι άγρυπνοι γιατί δεν “θα γνωρίζουν τον καιρό”. Το κέντρο βάρους της ομιλίαςσΤπυ είναι περισσότερο ηθικο-προτρεπτικό, παρά με την αυστηρή έννοια εσχατολογικό:
“Και υμείς γίνεσθε έτοιμοι, ότι η ου δοκείτε ώρα, ο Υιός του Ανθρώπου έρχεται” (Ματθ. 24:44).
Αυτή είναι μία χαρακτηριστική του έκφραση, μαζί με μία άλλη που ατυχώς πολλοί Χριστιανοί λόγω του μεγάλου ζήλου τους παρεγνώρισαν:
“Περί δε της ημέρας εκείνης και ώρας ουδείς οίδεν, ουδέ οι άγγελοι του ουρανού, ουδέ ο Υιός, ει μη ο Πατήρ μόνος”. (Ματθ. 24:36).
Άλλωστε η παραβολή του κλέπτου και του οικοδεσπότου, αυτό το σημείο ήθελε να τονίσει: της άγνοιας του χρόνου και της αγρύπνιας (Λουκάς 12:39-40). Ο Κύριός μας προειδοποίησε τους μαθητές του.
“Τους χρόνους και τους καιρούς τους έχει ο Πατήρ εν τη ιδία αυτού εξουσία” (Πράξεις 1:7)
Ωστόσο, ο ένθερμος ζήλος και η έντονη επιθυμία των πρώτων χριστιανών κατ’ αρχάς και των μετέπειτα γενεών αργότερα, για την επάνοδο του Κυρίου, που συνοδεύεται με την “αποκατάσταση πάντων” και την ευλογία του ανθρώπινου γένους, καθώς και οι ανησυχίες λόγω διαφόρων γεγονότων και καταστροφών, αλλά και οι διωγμοί και οι θλίψεις των πιστών, συνετέλεσαν κατά περιόδους, στο να διατυπωθούν έντονες εσχατολογικές προσδοκίες. Αυτές περιελάμβαναν και τον προσδιορισμό όχι μόνον περιόδων αλλά ακόμη και έτους επανόδου του Χριστού ή της Δευτέρας Παρουσίας του. Άλλες από αυτές τις προσπάθειες ήταν στη γενική άποψη της εγγύτητας του τέλους – αφού τούτο πάντα είναι πιθανό και ενδεχόμενο -, και άλλες σε χρονικούς υπολογισμούς με βάση χωρία κυρίως της Π. Διαθήκης.
Είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς τις σπουδαιότερες εσχατολογικές προβλέψεις στο διάβα των 20 αιώνων, οι οποίες έγιναν από πιστούς κυρίως αλλά και από αγύρτες που ήθελαν να εκμεταλλευτούν το χριστιανικό φρόνημα για ιδιοτελείς σκοπούς.
Παρακάτω παραθέτουμε έναν τέτοιο χρονολογικό πίνακα με λίγα επεξηγηματικά σχόλια, και στο τέλος θα προβούμε σε μερικές γενικές παρατηρήσεις και συμπεράσματα:
50-55 μ.Χ. Οι Χριστιανοί της Θεσσαλονίκης από παρανόηση των λόγων του αποστόλου Παύλου της πρώτης επιστολής του, πιστεύουν στην εγγύτητα του τέλους και της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου. Ο απόστολος στην Β’ Προς Θεσσαλονικείς επιστολή του διορθώνει τη σκέψη τους ότι τάχα “ενέστηκεν (ήρθε, έφθασε) η ημέρα του Κυρίου, αποκαλύπτοντας ότι κάποια πράγματα πρέπει να προηγηθούν.
50-64 μ.Χ. Ο απόστολος Παύλος αγνοώντας και ο ίδιος την “ημέρα και ώρα”, τονίζει στις επιστολές του την εγγύτητα του τέλους και της Β’ Παρουσίας για λόγους καθαρά ηθικο-προτρεπτικούς (Ρωμ. 13:7-8, Εβρ. 10:25,37, Α΄ Τιμοθ. 6:14, Α΄ Κορ. 1:6,7, 4:5).
60-100 μ.Χ. Οι λοιποί Απόστολοι (Πέτρος, Ιωάννης, Ιάκωβος) πιστεύουν στην εγγύτητα του τέλους και προτρέπουν τους πιστούς σε αγρύπνια. Η Αποκάλυψη, άλλωστε, γράφεται για πράγματα “ά εισίν και ά μέλλει γενέσθαι”, διότι, “ο καιρός εστίν εγγύς” (Αποκ. 1:20,3) (βλ. επίσης Ιακ. 5:7,8, Α΄ Πέτρ. 4:7, Α΄ Ιωαν. 2:18). Οι Απόστολοι όμως και οι μαθητές ουδέποτε ορίζουν χρόνους, έτος, ημέρα και ώρα της παρουσίας του Κυρίου, ούτε προβαίνουν σε μαθηματικούς υπολογισμούς.
2ος αι. Εκκλησιαστικοί συγγραφείς, και απολογητές (Επιστολή Βαρνάβα, Παπίας, Ιουστίνος, Ειρηναίος, Ιππόλυτος, Τερτυλλιανός) πιστεύουν στην έλευση της Χιλιετούς Βασιλείας και εγκαθίδρυσή της στην Ιερουσαλήμ, στις ημέρες τους.
3ος αι. Ο Μοντανός, πρώην ιερέας του Απόλλωνα, και μετέπειτα Χριστιανός προφήτης, από τη Φρυγία, ακολουθούμενος από τις προφήτισσες Πρίσκιλλα, Μαξιμίλλα και άλλους οπαδούς του, ιδρύει την αίρεση του Μοντανισμού. Διακηρύσσει προφητικά ότι θα γίνει η Έλευση του Χριστού στην Πεπούζα της Μ. Ασίας και την εκεί κάθοδο της Νέας Ιερουσαλήμ. Οι οπαδοί του συγκεντρώνονται στα βουνά για να υποδεχτούν τον Χριστό.
2ος – 3ος αι. Ο Ειρηναίος και ο Ιππόλυτος, στηριζόμενοι σε χρονικούς υπολογισμούς των 6 χιλιετηρίδων από τη δημιουργία του Αδάμ, προσδιορίζουν το τέλος στις ημέρες τους, γιατί τότε πίστευαν ότι θα άρχιζε η 7η χιλιετία (η Χιλιετής Βασιλεία). Ο Ιππόλυτος μάλιστα, στηριζόμενος σε μία δική του ερμηνεία του χωρίου Εξοδ. 25:10-11, το οποίο μιλάει για τις διαστάσεις της Κιβωτού της Διαθήκης, υπολόγιζε ότι ο Ιησούς είχε γεννηθεί το έτος 5.500 από Κτίσεως Κόσμου ¾ και συνεπώς από τη γέννησή του υπολείπονταν άλλα 500 χρόνια για την έναρξη της 7ης χιλιετίας (Υπόμνημα στον Δανιήλ Β.Ε.Π.Σ. τμ. 6ος, σ. 88). Στο χρονικό του ισχυρίζεται ότι το έτος 6.000 (492 μ.Χ.) θα ακολουθήσει η “Ημέρα του Κυρίου”.
γ. 220 μ.Χ. Ο Ιούλιος ο Αφρικανός υποστηρίζει την ίδια άποψη με αυτήν του Ιππόλυτου, δηλ. ότι ο Ιησούς εγεννήθη 5.500 χρόνια από Κτίσεως Κόσμου και επίκειται η 7η χιλιετία (P.G. τομ. 10ος, σ. 93).
3ος αι. Εξαιτίας των σκληρών διωγμών από τους Ρωμαίους, σε συνδυασμό με φυσικές καταστροφές, οι χιλιαστικές προσδοκίες συνεχίζονται (Ευσεβίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, 6, 7).
4ος αι. Με το θρίαμβο του Κων/νου, την παύση του διωγμού των Χριστιανών, και τη συμμαχία Κράτους-Εκκλησίας, εξασθενούν οι προσδοκίες για τη Β΄ Παρουσία. “Η αναγνώριση της Χριστιανοσύνης ως επίσημης κρατικής θρησκείας κατανοείται σαν η πραγματοποιημένη ελπίδα της Βασιλείας του Θεού” (Εγκυκλοπαίδεια Μπριττάνικα).
354-430 μ.Χ. Ο εκκλησιαστικός πατέρας Αυγουστίνος, ταυτίζοντας την Εκκλησία με τη βασιλεία του Θεού, διακηρύσσει ότι η Βασιλεία του Θεού έχει αρχίσει, και υπάρχει επί γης με την ίδρυση της Εκκλησίας το 33 μ.Χ. Σύμφωνα με τον Αυγουστίνο η Χιλιετής Βασιλεία της Αποκαλύψεως (κεφ. 20) δεν πρέπει να εκληφθεί κατά γράμμα, αλλά συμβολικά, εκφράζοντας τελειότητα και το σύνολο της αιώνιας ζωής.
500 μ.Χ. Ο επίσκοπος Κουϊντος Ιούλιος Ιλλάριος από το 397 μ.Χ. προσδιορίζει το έτος 500 μ.Χ. ως έτος της συντέλειας του κόσμου.
5ος-10ος αι. Στον Μεσαίωνα δεν υπάρχουν ιδιαίτερα έντονες χιλιαστικές αντιλήψεις μέχρι την έλευση του έτους 1000 μ.Χ. Πάντως γύρω στο 600 μ.Χ. ο Πάπας Γρηγόριος ο Α΄ σε επιστολή του σε κάποιον Ευρωπαίο Μονάρχη του γράφει ότι “το τέλος του παρόντος κόσμου είναι κοντά”.
999 μ.Χ. Η Χριστιανική Ευρώπη ζει ώρες αγωνίας, χωρίς όμως απόλυτη γενίκευση. Τρόμος σε πολλούς λόγω της πίστης ότι λήγει η Χιλιετής Βασιλεία (κατ’ Αυγουστίνο) και λύεται ο Σατανάς (πρβλ. Αποκάλυψη 20:3, 7-8). Οι προσδοκίες για τη συντέλεια, αυξάνονται στη Βουργουνδία λόγω καταστροφικών καταιγίδων και ενός λιμού (1005-1006 μ.Χ.)
1033 μ.Χ. Πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν στο τέλος, αφού το 33 μ.Χ. σταυρώθηκε ο Χριστός (1000+33=1033). Στις διαθήκες πολλών περιλαμβάνεται η έκφραση “Εφόσον πλησιάζει το τέλος του κόσμου”.
1260 μ.Χ. Ο Ηγούμενος Ιωακείμ από τη Φλώρα προβλέπει το τέλος της Χριστιανικής εποχής.
1516 μ.Χ. Ο Πάπας Λέων ο Ι΄ στην 5η Σύνοδο του Λατερανού, απαγορεύει επίσημα σε οποιονδήποτε Καθολικό να προβλέπει πότε θα έρθει το τέλος και ο αντίχριστος.
1533 μ.Χ. Οι Αναβαπτιστές πιστεύουν ότι αυτό είναι το έτος ενάρξεως της Χιλιετούς Βασιλείας.
1555 μ.Χ. Ο Λούθηρος συσχετίζοντας ιστορικά γεγονότα με βιβλικές προφητείες, πιστεύει ότι η Ημέρα της Κρίσεως επίκειται.
1525 μ.Χ. ο Τόμας Μίνστερ, ηγείται επαναστάσεως Γερμανών αγροτών, επειδή είδε σε όραμα, τους αγγέλους να ακονίζουν τα δρεπάνια τους για τον μεγάλο θερισμό …
1669 μ.Χ. Η Ρωσική Χριστιανική αίρεση “Παλαιοί Πιστοί” πιστεύουν ότι είναι η χρονιά για το τέλος. Επειδή διαψεύστηκαν μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, 20.000 οπαδοί αυτοπυρπολήθηκαν, για να προστατευτούν από τον αντίχριστο …
1680 μ.Χ. Ο νεαρός Ισαάκ Νεύτων στις θεολογικές του σημειώσεις, υπολογίζει τη δεκαετία του 1680 ως το έτος της Ημέρας της Κρίσεως, υπολογίζοντας από το 476 μ.Χ. τα 1260 έτη της προφητείας του Δανιήλ (3 και ½ καιροί= 1260 ημέρες ή έτη).
1835 μ.Χ. Οι Ιρβινγκίτες, χαρισματικό κίνημα στην Αγγλία, πιστεύουν ότι αυτό είναι το έτος της Δεύτερης Έλευσης το υ Κυρίου.
1836 μ.Χ. Οι οπαδοί του Μπένγκελ στη Γερμανία πιστεύουν ότι θα γίνει η Δεύτερη Έλευση.
1843-44 μ.Χ. Ο Αμερικανός ιεροκήρυκας Ουϊλλιαμ Μίλλερ, ιδρυτής της εκκλησίας των Αντβεντιστών, προσδιόριζε την 21η Μαρτίου 1843 ως ημέρα αφετηρίας κοσμοϊστορικών γεγονότων που θα οδηγούσαν στην Δευτέρα Παρουσία μέχρι τις 22 Μαρτίου 1844. Ο υπολογισμός στηρίχτηκε κυρίως στις 2.300 ημέρες του Δανιήλ 8:14 και στον υπολογισμό 6.000 ετών από τη δημιουργία του Αδάμ. Επίσης και στο εδ. Ωσηέ 6:1-3! Όταν τελικά τίποτα δεν συνέβη, ο Μίλλερ ονόμασε την τελευταία ημερομηνία (22/3/1844) “ημέρα της μεγάλης απογοήτευσης”.
1873-74 μ.Χ. Ο Κάρολος Τ. Ρώσσελ προσδιορίζει το έτος αυτό ως έτος πραγματοποιήσεως της Δευτέρας Παρουσίας και της λήξεως των 6.000 ετών της δημιουργίας, καθώς και έναρξης της Χιλιετούς Βασιλείας. Έτος δημιουργίας Αδάμ υπολογίζεται το 4.126 π.Χ.
1899 μ.Χ. Οι Μεννονίτες από τη Ρωσία περιμένουν το τέλος.
1914 μ.Χ. Οι “Σπουδαστές των Γραφών” από το 1876 διακηρύσσουν ότι το 1914 θα είναι το έτος λήξεως των “καιρών των εθνών”, της ελεύσεως του Αρμαγεδδώνος και της εγκαθίδρυσης της Βασιλείας στη γη, με ταυτόχρονη αρπαγή των μελών της στους ουρανούς. Οι υπολογισμοί τους στηρίζονται στο εδ. Δανιήλ 4:10-17 σε συνδυασμό με το Λουκ. 21:24. Η επιχειρηματολογία τους έχει ως υπόβαθρο τις απόψεις του Τζων Α. Μπράουν (1823), του Ε.Μ.Έλλιοτ (1844) και του Ν. Χ. Μπάρμπουρ (1875).
1914-1918 μ.Χ. Πολλοί από τους πρώτους Πεντηκοστιανούς προφητεύουν ότι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι η “Μεγάλη Θλίψη” των τρισήμισυ χρόνων και αμέσως μετά επίκειται η Δευτέρα Παρουσία.
1925 μ.Χ. Ο Ι. Ρόδερφορδ από το 1918 και μετά προσδιορίζει το 1925 ως έτος του Αρμαγεδδώνα και μετάβασης των πιστών στον ουρανό μαζί με την ανάσταση του Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ και άλλων προφητών. Η χρονολογία στηρίχτηκε στον υπολογισμό 70 Ιωβηλαίων από το 1575 π.Χ. (είσοδος των Ισραηλιτών στη Χαναάν), οπότε προκύπτει 70χ50=3.500 χρόνια.
1925 μ.Χ. Η Άννυ Μπέζαντ, διάδοχος της Ε. Μπλαβάτσκυ στη Θεοσοφία, προέβλεψε τη Δεύτερη Έλευση του Χριστού για το έτος εκείνο, και μάλιστα στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας. Χτίστηκε και αμφιθέατρο που έβλεπε προς το λιμάνι και πολλοί είχαν αγοράσει θέσεις για να παρακολουθήσουν την άφιξη του Χριστού …
1967 μ.Χ. Ο Ευαγγελικός συγγραφέας Χαλ Λίντσεη στο μπεστ-σέλλερ βιβλίο του “Ο Τελευταίος Πλανήτης Γη” προβλέπει άμεσο Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Έλευση του Χριστού να ακολουθεί. Στα επόμενα χρόνια, παρόλη τη διάψευση, συνεχίζει να γράφει βιβλία με εσχατολογικές ερμηνείες σύγχρονων γεγονότων, και να διακηρύττει ότι “βρισκόμαστε πολύ κοντά”…
1975 μ.Χ. Η Οργάνωση των Μαρτύρων του Ιεχωβά από το 1969 υποστηρίζει ότι το 1975 λήγουν 6.000 χρόνια από τη δημιουργία του Αδάμ που έλαβε χώρα το 4026 π.Χ., και άρα θα αρχίσει η Χιλιετής Βασιλεία.
1981 μ.Χ. Ο πεντηκοστιανός Τσακ Σμιθ της Εκκλησίας του Γολγοθά στην Καλιφόρνια προσδιορίζει το έτος αυτό ως το έτος που θα λάβει χώρα η “αρπαγή της Εκκλησίας στον ουρανό”.
1983 μ.Χ. Ο πασίγνωστος Γκουρού Όσσο με διδασκαλία ανάμικτη από Βουδισμό-Χριστιανισμό προσδιορίζει το τέλος ανάμεσα στα έτη 1983-1999.
1988 μ.Χ. Ο Έντγκαρ Γουάϊζνατ κυκλοφορεί το βιβλίο του με τίτλο “88 Λόγοι για τους οποίους πιστεύω ότι ο Χριστός θα έρθει το 1988” …
1988 μ.Χ. Ο Χαλ Λίντσεη στο βιβλίο του “Η Τελευταία Γενιά”, στηριζόμενος στο Ματθαίος 24:34, καταλήγει ότι εκείνο το έτος πρέπει να γίνει η Δεύτερη Έλευση, προσθέτοντας 40 χρόνια (μία γενιά) στο 1948, έτος ιδρύσεως του Κράτους του Ισραήλ.
1991 μ.Χ. Η “Ελευθέρα Αποστολική Εκκλησία Πεντηκοστής” αναμένει με σιγουριά ότι στη δεκαετία αυτή θα γίνει η “αρπαγή της Εκκλησίας” στον ουρανό, ο ερχομός του Αντιχρίστου, του οποίου η βασιλεία θα διαρκέσει 7 χρόνια, κατά τα οποία θα γίνει ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος (άρθρο «Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ» του Κ.Κονδύλη στην εφημερίδα “Χριστιανισμός” 1-1-1991).
1993 μ.Χ. Η Νέο-Εποχίτικη αίρεση “Μεγάλη Λευκή Αδελφότητα” προβλέπει το τέλος του κόσμου την 14η Νοεμβρίου 1993.
1995 μ.Χ. Πεντηκοστιανή Εκκλησία στην Κορέα διακηρύττει, κατόπιν προφητείας, ότι ο Χριστός θα επιστρέψει στις 28 Οκτωβρίου του έτους εκείνου. Τη διεθνή εκστρατεία για αυτήν την προφητεία, μετά την αποτυχία της, ακολουθεί δημόσια συγγνώμη εκ μέρους των ηγετών της εκκλησίας …
1996 μ.Χ. Οπαδοί της χρονολόγησης του Ιρλανδού αρχιεπισκόπου Τζέημς Ούσσερ (16ος αι.) πιστεύουν ότι έφτασε η συντέλεια, αφού ο Ούσσερ υπολόγιζε τη δημιουργία του Αδάμ στο έτος 4.004 π.Χ.
1998 μ.Χ. Ο μέντιουμ Έντγκαρ Κέηση, ο διαβόητος “κοιμώμενος προφήτης”, προσδιορίζει το έτος αυτό ως έτος ελεύσεως του Χριστού.
1998 μ.Χ. Ο Χο-Μινγκ-Τσέη, ηγέτης μίας χριστιανο-βουδιστικής σέχτας, προσδιορίζει ως ημερομηνία επιστροφής του Χριστού την 31η Μαρτίου 1998!
1998-2001 μ.Χ. Η θρησκευτική οργάνωση “Οίκος του Γιάχγουε” υποστηρίζει την έλευση του τέλους του κόσμου που θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2001 μ.Χ.
1999-2034 μ.Χ. Οι εσωτεριστές οπαδοί των μυστικών της Μεγάλης Πυραμίδας διαβλέπουν μέσα στις αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες της πυραμίδας του Χέοπος το “Πλήρωμα του Χρόνου”, και το 2034 μ.Χ. την εμφάνιση του “Μυημένου” και το 2039 μ.Χ. την Παρουσία του Μεσσία.
Παρατηρήσεις και Συμπεράσματα
Ο μακρύς αυτός κατάλογος είναι ενδεικτικός και όχι εξαντλητικός των αποτυχημένων προβλέψεων περί του τέλους. Η προσεκτική μελέτη όμως αυτών των περιπτώσεων μπορεί να μας οδηγήσει σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Κατ’ αρχάς, οι συνεχείς αποτυχημένες προβλέψεις για την Δευτέρα Παρουσία και τη Συντέλεια, αποκαλύπτουν ότι είναι ανέφικτη η ασφαλής πρόβλεψη της εγγύτητας του τέλους, και μάλιστα με μαθηματικούς υπολογισμούς. Και τούτο, διότι, δεν το επιτρέπουν τα Βιβλικά δεδομένα. Αυτά δίνουν μόνο το γενικό πλαίσιο των εσχάτων και μας υποδεικνύουν να είμαστε άγρυπνοι, αντί να υπολογίζουμε το τέλος με επισφαλείς και αυθαίρετους τρόπους. Αν η μέθοδος υπολογισμού της εγγύτητας του τέλους μέσω χρονικών υπολογισμών βασισμένων σε χωρία της Π. Διαθήκης ήταν ορθή, ασφαλώς θα έκανε χρήση αυτής τόσο ο Ιησούς όσο και οι Απόστολοι και θεόπνευστοι συγγραφείς της Κ. Διαθήκης. Οι αποτυχίες προβλέψεως εγγύτητας του τέλους βέβαια, δεν σημαίνει ότι το τέλος δεν θα έρθει στον καιρό που πρέπει. Ο Θεός και η Βίβλος δεν αποτυγχάνουν. Οι άνθρωποι απέτυχαν -παρά τις καλές ενδεχομένως προθέσεις τους- και αποτυγχάνουν, γιατί είτε αγνοούν τον Λόγο του Θεού, είτε την ορθή ερμηνεία του Λόγου Του, είτε γιατί βιάζονται να έρθει ο Χριστός στην εποχή τους για να απαλλαγούν σύντομα από τις θλίψεις και το θάνατο. Ένα άλλο συμπέρασμα που εξάγεται, είναι, ότι η έντονη εσχατολογική κίνηση των τριών πρώτων αιώνων μ.Χ. ατόνησε βαθμιαία από τον 4ο αι. και μετέπειτα, μέχρι το έτος 1000 μ.Χ. Από τότε και μετά αναζωπυρώνεται, και διάφορα χιλιαστικά και εσχατολογικά κινήματα εμφανίζονται, τα οποία αποκορυφώνονται τον 19ο και 20ό αιώνα. Κύριοι λόγοι κάμψης του εσχατολογικού κινήματος μεταξύ του 4ου και 10ου αι. είναι η απογοήτευση από την μη αναμενόμενη έλευση του τέλους, η επίσημη αναγνώριση του Χριστιανισμού από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, και κυρίως η διείσδυση της ελληνικής φιλοσοφίας στον Χριστιανισμό με τον Ωριγένη, Αυγουστίνο και άλλους Πατέρες, η οποία έστρεψε το αρχικό εσχατολογικό ρεύμα σε άλλη κατεύθυνση (αθανασία της ψυχής, και μετάβασή της στον Παράδεισο) αντί της αρχικής (ανάσταση νεκρών και αποκατάσταση Παραδείσου πάνω στη γη). Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριττάνικα σημειώνει ότι “στον Μεσαιωνικό Χριστιανικό κόσμο, η εσχατολογία της Κ.Δ. έδωσε τη θέση της σ’ ένα δογματικό σύστημα, τα φιλοσοφικά θεμέλια του οποίου είναι Πλατωνικά-Αριστοτελικά”. Οι Μεσσιανικές προσδοκίες φαίνεται ότι ήσαν πάντα πιο έντονες σε περιόδους διωγμού, κρίσεως και καταστροφών, καθώς και σε κομβικές χρονικές περιόδους ή έτη (π.χ. 1000 μ.Χ., 1500 μ.Χ., 2000 μ.Χ.). Η έξαρση του φαινομένου της εσχατολογικής κίνησης στις μέρες μας είναι μεγαλύτερη από τις προηγούμενες περιόδους όπως δείχνουν οι πυκνές προβλέψεις και οι αντίστοιχες αποτυχίες των οπαδών τους στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Αυτό μπορεί να οφείλεται εν μέρει στο ότι με το τέλος της χιλιετίας (millenium) υπάρχει μεγάλη ανησυχία λόγω της διάχυτης πίστης ότι μετά από 6.000 χρόνια ανθρώπινης ιστορίας, μόχθου και αγώνα κατά της αμαρτίας, έρχεται η 1000ετής ανάπαυση (Σάββατο αναπαύσεως) – άποψη που δεν έχει επαρκή Βιβλική βάση, παρόλο που αναφέρεται στους αρχαίους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Ωστόσο, η έξαρση των φαινομένων, μπορεί να οφείλεται και στα τελειότερα μέσα πληροφοριών που έχουμε σήμερα σε σχέση με το παρελθόν. Σήμερα στο Internet υπάρχουν 628.000 σελίδες που περιέχουν πληροφορίες για διάφορες χριστιανικές ομάδες που ασχολούνται με το τέλος του κόσμου … Μετά από όλα αυτά, το τελικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι οι Χριστιανοί δεν θα πρέπει να ανησυχούν υπερβολικά για την έλευση κάποιου υποτιθέμενου Αντίχριστου, ή την εγγύτητα του τέλους, ούτε να ζουν με το σύνδρομο ή το άγχος της συντέλειας του αιώνος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να φτάσουν στο άλλο άκρο, να είναι δηλ. νωθροί και αδιάφοροι για το σπουδαίο θέμα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου. Πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή επαγρύπνηση και ετοιμότητα – όπως ένας φρουρός είναι άγρυπνος στο φυλάκιό του – αντί να μετράνε καιρούς και χρόνους. Γιατί η μόνη ασφαλής συμβουλή είναι: “καθ’ ην ου δοκείτε ώρα ο Υιός του Ανθρώπου έρχεται”, αφού την ημέρα και την ώρα και τον καιρό τα γνωρίζει μόνον ο Ουράνιος Πατέρας και κανένας άγγελος ή άνθρωπος, όσο σοφός ή ευσεβής κι αν είναι. Γι’ αυτό και κανείς δεν πρέπει να φρονεί “υπέρ ότι είναι γεγραμμένον” (Α΄Κορ. 4:6). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
G.R.Beasley-Murray: Jesus and the Last Days (1993)
God and Religion, Περιοδικό (τεύχος 4ο, 1999)
Chiliasmus, λήμμα-άρθρο στην Theologishe Realenzyklopadie (1981)
Millenium, λήμμα-άρθρο, εγκυκλοπαίδειες Μπριττάνικα και Μεγάλη Αμερικανική
Π. Χρήστου, Εκκλησιαστική Γραμματολογία (1959)
Νόρμαν Κον, Αγώνες για την Έλευση της Χιλιετούς Βασιλείας του Θεού (1999)
https://jesusportal.gr/