Η αντικατάσταση του Ιούδα
ΠΡΑΞ α:15 Και εν ταις ημέραις ταύταις σηκωθείς ο Πέτρος εις το μέσον των μαθητών, είπεν· ήτο δε ο αριθμός των εκεί παρόντων ως εκατόν είκοσιν· 16 Άνδρες αδελφοί, έπρεπε να πληρωθή η γραφή αύτη, την οποίαν προείπε το Πνεύμα το Άγιον διά στόματος του Δαβίδ περί του Ιούδα, όστις έγεινεν οδηγός εις τους συλλαβόντας τον Ιησούν, 17 διότι ήτο συνηριθμημένος με ημάς και έλαβε την μερίδα της διακονίας ταύτης. 18 Ούτος λοιπόν απέκτησεν αγρόν εκ του μισθού της αδικίας, και πεσών πρόμυττα εσχίσθη εις το μέσον, και εξεχύθησαν όλα τα εντόσθια αυτού· 19 και έγεινε γνωστόν εις πάντας τους κατοικούντας την Ιερουσαλήμ, ώστε ο αγρός εκείνος ωνομάσθη εν τη ιδία αυτών διαλέκτω Ακελδαμά, τουτέστιν, αγρός αίματος.
Γνωρίζουμε την ιστορία του Ιούδα, ο οποίος πρόδωσε τον Ιησού Χριστό και αργότερα ενώ μεταμελήθηκε, δεν μπόρεσε να απολαύσει το έλεος και τη συγχώρεση που αναμφίβολα θα του χορηγούσε ο Κύριος αν υπήρχε και ειλικρινής μετάνοια. Το κακό τέλος του Ιούδα ήταν προφητευμένο στις Γραφές και ειδικότερα στο βιβλίο των Ψαλμών:
ΨΑΛΜ μα:9 “Και αυτός ο άνθρωπος, μετά του οποίου έζων ειρηνικώς, επί τον οποίον ήλπισα, όστις έτρωγε τον άρτον μου, εσήκωσεν επ’ εμέ πτέρναν.”
ΨΑΛΜ νε:12 “Επειδή δεν με ωνείδισεν εχθρός, το οποίον ήθελον υποφέρει· δεν ηγέρθη επ’ εμέ ο μισών με· τότε ήθελον κρυφθή απ’ αυτού· 13 Αλλά συ, άνθρωπε ομόψυχε, οδηγέ μου και γνωστέ μου· 14 οίτινες συνωμιλούμεν μετά γλυκύτητος, συνεπορευόμεθα εις τον οίκον του Θεού. 15 Ας έλθη θάνατος επ’ αυτούς· ας καταβώσι ζώντες εις τον άδην· διότι μεταξύ αυτών, εν ταις κατοικίαις αυτών, είναι κακίαι.”
ΙΩΑΝ ιγ:18 “Δεν λέγω τούτο περί πάντων υμών· εγώ εξεύρω ποίους εξέλεξα· αλλά διά να πληρωθή η γραφή, Ο τρώγων μετ’ εμού τον άρτον εσήκωσεν επ’ εμέ την πτέρναν αυτού.”
Υπάρχουν αρκετές διδασκαλίες που βλέπουν τον Ιούδα με μια κάποια συμπάθεια και προσπαθούν να αποδώσουν αγαθά κίνητρα στη πράξη του. Ακόμα ορισμένοι θεωρούν ότι ο Ιούδας ήταν προορισμένος για αυτή τη κακή πράξη, λόγω του ότι ήταν προφητευμένο. Ακόμα και ο Καλβίνος ο οποίος ήταν υπέρμαχος του απόλυτου προορισμού και έλεγε ότι ο Θεός είναι κυρίαρχος κάθε πράξης μας, είπε για τον Ιούδα ότι δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί η πράξη του και ότι έπεσε λόγω της κακίας που υπήρχε στη καρδιά του και όχι από τις προφητείες,
Ο Λουκάς όμως είναι κατατοπιστικός και μιλά για πράξη αδικίας (εδ. 18). Το ατιμωτικό τέλος του Ιούδα, πρέπει να γίνει παράδειγμα σε εμάς, τους σύγχρονους μαθητές, ώστε να μη πλανηθούμε από τη φιλαργυρία και προδώσουμε τον Κύριο.
Χαρακτηριστικό των αποστατών είναι ότι δεν αγαπούν, ενώ κατηγορούν την εκκλησία για έλλειψη αγάπης. Ο Ιούδας ήταν αποστάτης και προδίδει χωρίς αναστολές. Κίνητρό του είναι η φιλαργυρία του και το προσωπικό του συμφέρον. Ο Ιησούς όμως ποτέ δεν προδίδει, συνεχίζει να τον αγαπά και να του δίνει ευκαιρίες να μετανοήσει για την προδοσία. Ποτέ δεν τον προσέβαλλε ούτε τον “ξεμπρόστιασε” μπροστά στους υπόλοιπους μαθητές. Μας καταλαμβάνει δέος όταν διαβάζουμε ότι “ήταν καλύτερα γι αυτόν να μην είχε γεννηθεί”.
ΜΑΤΘ κζ:3 “Τότε ιδών Ιούδας ο παραδόσας αυτόν ότι κατεδικάσθη, μεταμεληθείς επέστρεψε τα τριάκοντα αργύρια εις τους πρεσβυτέρους, 4 λέγων· Ήμαρτον παραδόσας αίμα αθώον. Οι δε είπον· Τι προς ημάς; συ όψει. 5 Και ρίψας τα αργύρια εν τω ναώ, ανεχώρησε και απελθών εκρεμάσθη. 6 Οι δε αρχιερείς, λαβόντες τα αργύρια, είπον· Δεν είναι συγκεχωρημένον να βάλωμεν αυτά εις το θησαυροφυλάκιον, διότι είναι τιμή αίματος. 7 Και συμβουλευθέντες ηγόρασαν με αυτά τον αγρόν του κεραμέως, διά να ενταφιάζωνται εκεί οι ξένοι. 8 Διά τούτο ωνομάσθη ο αγρός εκείνος Αγρός αίματος έως της σήμερον. 9 Τότε επληρώθη το ρηθέν διά Ιερεμίου του προφήτου, λέγοντος· Και έλαβον τα τριάκοντα αργύρια, την τιμήν του εκτιμηθέντος, τον οποίον εξετίμησαν από των υιών Ισραήλ, 10 και έδωκαν αυτά εις τον αγρόν του κεραμέως, καθώς μοι παρήγγειλεν ο Κύριος.”
ΠΡΑΞ α:20 Διότι είναι γεγραμμένον εν τω βιβλίω των Ψαλμών· Ας γείνη η κατοικία αυτού έρημος και ας μη ήναι ο κατοικών εν αυτή· και, Άλλος ας λάβη την επισκοπήν αυτού.
Οι προφητείες για τον αφανισμό του Ιούδα και για την αντικατάστασή του, αναφέρονται στα παρακάτω εδάφια:
ΨΑΛΜ ξθ:25 “Ας γείνωσιν έρημα τα παλάτια αυτών· εν ταις σκηναίς αυτών ας μη ήναι ο κατοικών”
ΨΑΛΜ ρθ:8 “Ας γείνωσιν αι ημέραι αυτού ολίγαι· άλλος ας λάβη την επισκοπήν αυτού.”
Το πρώτο εδάφιο μιλά για τον αφανισμό του Ιούδα που εκπληρώθηκε με τον ατιμωτικό θάνατό του, ενώ το δεύτερο εδάφιο, μιλά για την ανάγκη να αντικατασταθεί ο Ιούδας. Μια άλλη αιτία που ίσως να έπαιξε ρόλο στην απόφαση αυτή των έντεκα, μπορεί να είναι η ρητή αναφορά του Ιησού όσο βρισκόταν ανάμεσά τους, με τον παραλληλισμό για τους δώδεκα θρόνους.
ΜΑΤΘ ιθ:28 “Ο δε Ιησούς είπε προς αυτούς· Αληθώς σας λέγω ότι σεις οι ακολουθήσαντές μοι, εν τη παλιγγενεσία, όταν καθήση ο Υιός του ανθρώπου επί του θρόνου της δόξης αυτού, θέλετε καθήσει και σεις επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ.”
Μερικά χρόνια αργότερα, όταν ο Ιάκωβος θανατώθηκε από τον Ηρώδη, οι υπόλοιποι απόστολοι δεν θεώρησαν απαραίτητη την αντικατάστασή του, διότι εκείνος δεν είχε αποστατήσει, αλλά είχε μείνει πιστός μέχρι του θανάτου του. Ακόμα και οι απόστολοι έπρεπε στο δικό τους χρόνο ο καθένας, να φύγει από αυτή τη ζωή.
Ο Κλήρος
ΠΡΑΞ α:21 Πρέπει λοιπόν εκ των ανδρών, οίτινες συνήλθον μεθ’ ημών καθ’ όλον τον καιρόν, καθ’ ον εισήλθε και εξήλθε προς ημάς ο Κύριος Ιησούς, 22 αρχίσας από του βαπτίσματος του Ιωάννου έως της ημέρας καθ’ ην ανελήφθη αφ’ ημών, εις εκ τούτων να γείνη μεθ’ ημών μάρτυς της αναστάσεως αυτού. 23 Και έστησαν δύο, Ιωσήφ τον καλούμενον Βαρσαβάν, όστις επωνομάσθη Ιούστος, και Ματθίαν. 24 Και προσευχηθέντες είπον· Συ, Κύριε, καρδιογνώστα πάντων, ανάδειξον εκ των δύο τούτων ένα, όντινα εξέλεξας, 25 διά να λάβη την μερίδα της διακονίας ταύτης και αποστολής, εκ της οποίας εξέπεσεν ο Ιούδας διά να απέλθη εις τον τόπον αυτού. 26 Και έδωκαν τους κλήρους αυτών, και έπεσεν ο κλήρος εις τον Ματθίαν, και συγκατεψηφίσθη μετά των ένδεκα αποστόλων.
Μια απαραίτητη προϋπόθεση για να εκλεγεί ο 12ος απόστολος, ήταν να είναι αυτόπτης μάρτυρας της διακονίας και της ανάστασης του Κυρίου. Οι υπόλοιποι αδελφοί προφανώς μετά από συζήτηση, κατέληξαν ότι υπάρχουν δύο αδελφοί κατάλληλοι για τη διακονία αυτή, ο Ιούστος και ο Ματθίας. Οι απόστολοι δεν τόλμησαν να πάρουν μια τέτοια τεραστίας σημασίας απόφαση μόνοι τους. Η προσευχή τους είναι στον Κύριο για να εκλέξει ο ίδιος και ο τρόπος εκλογής είναι ο κλήρος, μέθοδος που ήταν σε χρήση στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Είναι και η τελευταία φορά που βλέπουμε τον κλήρο ως μέθοδο εκλογής αποστόλου και έτσι μπορούμε με ασφάλεια να υποθέσουμε ότι αυτή ήταν μια μοναδική φορά που χρησιμοποιήθηκε, ήταν μόνο για τη διακονία του αποστόλου και μάλιστα η μέθοδος αυτή ήταν πριν τη πλήρωση των αποστόλων με το Άγιο Πνεύμα. Σε μερικές μέρες, οι απόστολοι θα λάβουν το Άγιο Πνεύμα και θα υπάρχει πια ανάμεσά τους ο παράκλητος ώστε να τους οδηγεί σε σωστές και θεόπνευστες αποφάσεις.
ΑΡΙΘ κς:55 “και η γη θέλει μοιρασθή διά κλήρων· κατά τα ονόματα των φυλών, κατά τας πατριάς αυτών, θέλουσι κληρονομήσει·”
ΠΑΡ ις:33 “Ο κλήρος ρίπτεται εις την κάλπην· όλη όμως η κρίσις αυτού είναι παρά Κυρίου.”
ΛΟΥΚ α:9 “κατά το έθος της ιερατείας έπεσεν εις αυτόν ο κλήρος να θυμιάση εισελθών εις τον ναόν του Κυρίου·”
Υπάρχουν ορισμένοι θεολόγοι και αναλυτές οι οποίοι θεωρούν την απόφαση των αποστόλων υπό την καθοδήγηση του Πέτρου να επισπεύσουν την εκλογή του 12ου αποστόλου πολύ παρορμητική και βιαστική. Πιστεύουν ότι έπρεπε να περιμένουν ώστε ο Κύριος να σηκώσει μόνος του τον αντικαταστάτη του Ιούδα και μάλιστα βλέπουν στο πρόσωπο του Παύλου την αναμφισβήτητη εκλογή του Θεού ως τον δωδέκατο απόστολο. Έχουν γίνει πάρα πολλές συζητήσεις και αναλύσεις, αλλά στη πραγματικότητα δεν έχουμε καμία περικοπή της Γραφής που να φανερώνει ότι αυτή η απόφαση ήταν λάθος.
Αξίζει να δούμε και εμείς τη μεθοδολογία που χρησιμοποίησαν οι απόστολοι για να λάβουν την οδηγία του Θεού στην απόφασή τους.
Πρώτα χρησιμοποιούν την Αγία Γραφή, το γραπτό λόγο για να αντλήσουν κάθε πληροφορία για την υπόθεση που τους απασχολεί. Μετά χρησιμοποιούν τη κοινή λογική ώστε να αποφασίσουν ποιοί είναι οι κατάλληλοι υποψήφιοι για την αντικατάσταση του Ιούδα. Τέλος, κάνουν προσευχή στον Ιησού Χριστό για να εκλέξει ο ίδιος αυτόν που Εκείνος θέλει. Σήμερα εμείς έχουμε πια και την οδηγία του Αγίου Πνεύματος που είτε με πληροφορία, είτε με ενύπνιο, είτε με το προφητικό χάρισμα, μπορεί ο Θεός να μας βγάλει από την ανάγκη λήψης δύσκολων αποφάσεων και ουσιαστικά να λάβει Εκείνος την απόφαση για εμάς. Αυτό που χρειάζεται εμείς να έχουμε είναι πίστη, προσευχή και πειθαρχία.